GFDL'nin İsteğe Bağlı Özellikleri Nasıl Kullanılır

yazan Richard Stallman

GNU FDL (GNU Özgür Belgelendirme Lisansı), arzu ediyorsanız kullanabileceğiniz iki isteğe bağlı özellik içeriyor: değişmeyen kısımlar ve kapak metinleri. Kılavuzun lisans bildirimi bu özellikleri kullanıp kullanmadığınızı belirtmelidir.

En basit durum, bu özellikleri kullanmadığınız durumdur. Bu durumda lisans bildirimi şöyle bir şey söylemelidir:

Permission is granted to copy, distribute and/or modify this document under the terms of the GNU Free Documentation License, Version 1.3 or any later version published by the Free Software Foundation; with no Invariant Sections, no Front-Cover Texts, and no Back-Cover Texts. A copy of the license is included in the section entitled "GNU Free Documentation License".

Ancak eğer bu özellikler kullanmak istiyorsanız, bu özelliklerin amacına ve nasıl kullanılabileceğinize yönelik açıklama aşağıdadır.

Değişmeyen Kısımlar

Değişmeyen kısımlar fikri, konu hakkındaki teknik olmayan kişisel düşüncelerinizi ifade etmeniz için bir yol sunmaya yarar.

Özgür bir kılavuzdaki değişmeyen teknik olmayan kısıma ilişkin klasik bir örnek, GNU Emacs Kılavuzunda yer alan GNU Bildirisidir. GNU Bildirisi Emacs ile düzenleme yapmaya ilişkin hiç bir bilgi vermez, ama bir toplulukta işbirliği yapan bilgisayar kullanıcılarına özgürlük sağlayacak olan GNU işletim sisteminin temel bir parçası olarak GNU Emacs'i neden geliştirdiğimi açıklar. GNU Bildirisi, GNU Emacs'in özelliklerinden ziyade GNU Projesinin ilkelerini sunduğu için, diğer kişilerin Emacs Kılavuzunu yeniden dağıtırken bu kısmı kaldırmaması ve değiştirmemesi gerektiğine karar verdik ve bu gereksimi lisansa ekledik. Gerçekte, GNU Bildirisini değişmeyen bir kısım yaptık ancak bu terimi kullanmadık. Bugün GNU FDL kullanarak bunu yapmak için, lisans bildirimini şu şekilde yazardık:

Permission is granted to copy, distribute and/or modify this document under the terms of the GNU Free Documentation License, Version 1.3 or any later version published by the Free Software Foundation; with the Invariant Sections being just “GNU Manifesto,” with no Front-Cover Texts, and with no Back-Cover Texts. A copy of the license is included in the section entitled “GNU Free Documentation License.”

Bu metin, “GNU Manifesto” bölümünün tek değişmeyen kısım olduğunu söylüyor.

Eski Emacs Kılavuz lisansları, kılavuzu değiştiren ve yeniden dağıtanların yeni değişmeyen kısımlar eklemesine izin vermiyordu. Ancak GNU FDL için daha genel bir kavram sürümü formüle ederken, bir kılavuzu değiştirenlerin, ilk yazarların yapabildiği gibi değişmeyen kısımlar yazabilmesinin ahlaken çok daha tutarlı olacağını düşündüm. FDL buna izin verir.

Ancak bu özellik, kılavuzun özgür durumunu tehlikeye düşürecek şekilde istismar edilmesini önlemek için bir güvenceye ihtiyaç duyar. A kişisi tarafından yazılmış olan bir kılavuzu değiştiren B kişisi, A kişisinin belgelemesini değişmeyen yapamamalıdır, çünkü bu C kişisinin onu daha fazla değiştirebilmesini engeller. Aynı şekilde, eğer B kişisi ek alt başlıklar için belgeleme eklerse, bu eklenmiş belgelemenin değişmeyen olmaması gerekir; belgenin kendisinin başkalarınca değiştirilebilir olması gerekir. FDL'nin değişmeyen kısımlar eklemeye yönelik koşulları bu güvenceyi sağlar.

Bir kılavuzun değişmeyen kısımlara sahip olması gerekmiyor. En basit durum, hiç böyle bir kısmının olmamasıdır. GNU FDL'nin kendisini değişmeyen kısım olarak listelemenize gerek yoktur, çünkü FDL açık bir şekilde FDL'nin kendisinin değiştirilemeyeceğini söylüyor. FDL ayrıca bölüm başlıklarını, “Geçmiş” ve “İthaflar” ve diğerleri arasında bir ayrım yapar. Bu bölümleri değişmeyen olarak listelememelisiniz, çünkü FDL bu bölümler için kuralları zaten belirlemiştir.

Kapak Metinleri

Kapak metni, başkası tarafından basılıyor olsa bile, kılavuz basıldığında, kılavuzun kapağında yazılmasında ısrarcı olduğunuz kısa bir metin parçasıdır. Ön kapakta yazılması gereken bir “ön kapak metni” ve arka kapakta yazılması gereken bir “arka kapak metni” tanımlayabilirsiniz. Her birinden sadece bir tane tanımlayabilirsiniz.

Kapak metinleri yeni bir özelliktir, bu yüzden geçmiş kullanım örneklerinden söz edemiyorum, ancak kullanım amacı basittir. Bir sürümün özgün yayıncısına, insanları, tekrar basılanlar yerine kendi yayınladıkları kopyaları almaya teşvik etmenin bir yoludur. Örneğin, arka kapak metni olarak şöyle bir şey tanımladığımız farz edebiliriz:

Free Manuals Inc. paid Alyssa P. Hacker to write this manual and asks for your support through buying the Free Manuals edition.

Bu Free Manuals Inc.'in özgür kılavuzlar yayınlama işine başarılı olmasına yardımcı olabilir, en azından plan bu. Bu arka kapak metnini belirtmek için, Free Manuals Inc. lisans bildirimini şu şekilde yazmalıdır:

Permission is granted to copy, distribute and/or modify this document under the terms of the GNU Free Documentation License, Version 1.3 or any later version published by the Free Software Foundation; with no Invariant Sections, no Front-Cover Texts, and one Back-Cover Text: “Free Manuals Inc. paid Alyssa P. Hacker to write this manual and asks for your support through buying the Free Manuals edition.” A copy of the license is included in the section entitled “GNU Free Documentation License.”